Voka lanceert handleiding om ziekteverzuim aan te pakken én te voorkomen

48.300 West-Vlamingen zijn langdurig ziek. Voka - Kamer van Koophandel West-Vlaanderen wil voortrekker zijn in het aanpakken van het probleem van langdurige afwezigheid door ziekte en lanceert daarom vanuit zijn Health Community een praktische Voka Wijzer met alle bouwstenen voor een integraal preventie-, verzuim- en terugkeerbeleid. De massale uitval door ziekte stelt werkgevers voor grote uitdagingen, zeker in tijden van krapte op de arbeidsmarkt. Naast de uitdagingen rond tijdelijke vervangingen komt de uitval ook met een kostprijs: de kost van het ziekteverzuim in een onderneming met 100 werknemers bedraagt gemiddeld 110.000 euro per jaar. Daar komen nog de indirecte kosten bij voor productiviteitsverlies en het missen van groeikansen. Ook voor de samenleving komt de massale ziekte-uitval met een grote kostprijs in de vorm van uitkeringen en medische kosten.

“Alle werkgevers hebben de opdracht om de stijgende trend in de ziektecijfers te keren. We moeten er in onze bedrijven alles aan doen opdat mensen goed in hun vel zitten. Een gezonde en gelukkige werknemer is de basisvoorwaarde voor duurzame groei. Medewerkers die toch uitvallen, moeten we snel en doeltreffend begeleiden. Onze procedures om mensen na hun ziekte te re-integreren zijn te traag, te complex en inefficiënt. We verwachten van de politiek dat administratieve formaliteiten bij een terugkeer naar werk tot een minimum worden beperkt. We moeten mensen die terugkeren naar het werk, alle kansen geven om het vertrouwen geleidelijk aan terug op te bouwen”, zegt Bert Mons, gedelegeerd bestuurder Voka West-Vlaanderen.

48.300 langer dan een jaar ziek

Het aantal mensen in België dat niet werkt omdat ze ziek zijn, loopt steeds verder op tot meer dan een half miljoen. Het aandeel West-Vlamingen dat langer dan een jaar afwezig is van de werkvloer bedroeg eind 2021 48.364, een absoluut record. Het grootste deel van de zieken lijdt aan lage rugpijn of kampt met mentale problemen. Ter vergelijking: het aantal werklozen in West-Vlaanderen stond in 2021 op 28.891. We zijn bij de slechtste leerlingen van Europa en we krijgen de stijgende trend voorlopig niet gekeerd.

De nieuwe Voka Wijzer bevat de theorie en de praktische handvaten rond het voorkomen van ziekte-uitval en ook rond het opnieuw integreren van medewerkers die op de werkvloer terugkeren na een lange ziekte. Met de Voka Wijzer in de hand kunnen werkgevers extra stappen zetten in het uitbouwen van een volwaardig preventie- en verzuimbeleid.

Praten werkt

De eerste nadruk in de Voka Wijzer ligt op het belang van ziektepreventie. Het klinkt evident: iemand die niet ziek wordt, blijft aan de slag en hoef je niet te re-integreren. Een goed preventiebeleid zet in op het welzijn van zowel individuele werknemers als de algemene werkcontext. Het is de beste investering die een bedrijf kan doen. Daarbij staat verbinding met en tussen de medewerkers centraal.

"We werken hard aan een bedrijfscultuur waar alles bespreekbaar is", getuigt Frederik Hanssens, Safety, Health & Environment Manager bij TVH Group. "Daarnaast zetten we in op algemene gezondheidspromotie. ​ Via onze happiness advisors in de organisatie werken we o.a. thema’s uit rond gezonde gewoontes (bv. voeding, slaap, rookstop, stress, …). ​ Leidinggevenden worden ook opgeleid om signalen rond veerkracht te detecteren. Met deze inzichten gaan leidinggevenden aan de slag in de teams en tijdens individuele gesprekken met de medewerkers. Jammer genoeg zijn er werknemers die uitvallen of dreigen uit te vallen. Regelmatig wordt een individueel traject opgestart om deze medewerkers te helpen. Op deze manier wil TVH uitval voorkomen en/of de terugkeer vlotter laten verlopen."

Ziekteverzuim en re-integratie

Hoe hard je ook inzet op preventie: het sluit ziekteverzuim nooit volledig uit. Een gericht verzuimbeleid zorgt voor een duidelijk beeld van het ziekteverzuim in de onderneming en de impact ervan op de bedrijfsactiviteiten. Ziekteverzuim moet bespreekbaar worden gemaakt. Leidinggevenden spelen hier een cruciale rol in. Ze moeten de juiste methodieken aanleren en inoefenen.

Helemaal aan het eind van het spectrum staat de re-integratie. De federale regering nam een reeks maatregelen die het formele re-integratietraject op belangrijke aspecten hertekenden.

“De hervormingen van de regering zijn stapjes in de juiste richting, maar het is nog te weinig. We bekijken ziekte nog steeds te negatief en te formeel. Informeel aan de slag gaan en de focus leggen op wat wel nog kan, geeft betere resultaten bij re-integratie. De formaliteiten en regels die werknemers en werkgevers moeten vervullen, zorgen voor nodeloze vertraging en gebrek aan kansen”, besluit Bert Mons.

Na vier weken arbeidsongeschiktheid zou de arbeidsarts al samen met de zieke werknemer een medische vragenlijst moeten invullen, in plaats van na vier maanden vandaag. Twee weken later al kan dan een duidelijk plan van aanpak worden afgesproken met concrete afspraken over de hersteltijd, over een gedeeltelijke werkhervatting, jobcoaching of externe begeleiding.

Standaard deeltijdse werkhervatting

Wie terugkeert uit ziekte kan sneller weer aan de slag als een deeltijdse werkhervatting mogelijk is. De ziekte-uitkering wordt dan gecombineerd met het arbeidsinkomen zodat de werknemer tijdens het herstel het werk kan opbouwen. Dit systeem bestaat al en kent een groeiend gebruik. De deeltijdse werkhervatting moet nog soepeler en voor een langere periode dan twee jaar mogelijk zijn.

Voka Wijzer en verder

De lancering van de Voka Wijzer is het startpunt van een campagne waarin Voka een jaar lang ondernemingen zal ondersteunen bij het opzetten en uitbouwen van een integraal preventie-, verzuim- en re-integratiebeleid. Zo start half maart ook opnieuw het Welt-traject, dat ondernemingen inzicht en advies op maat biedt over hun personeels- en opleidingsbeleid.

De Voka Wijzer wordt verspreid onder alle 18.000 bij Voka aangesloten ondernemingen en wordt ook online ter beschikking gesteld. De gids is opgesteld op basis van de meest recente stand van de regelgeving in samenspraak met de experten van SD Worx, IDEWE, Lydian, Vlaams Instituut Gezond Leven, VDAB en Mensura. De Voka Wijzer wordt mee mogelijk gemaakt door Europese ESF-middelen van CareerFlow.